Tuşba ilçesinde bulunan ve süslemeleri, kerpiç duvarları, taş işlemeleriyle Urartu Krallığı’nın en görkemli yapılarından Ayanis Kalesi’nde 36 yıldır kazı ve restorasyon çalışması yürütülüyor.
Urartu Kralı 2. Rusa tarafından yaptırılan kalede, Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülen kazılarda, Urartuların dini, ekonomik ve sosyal yaşantısına dair önemli bilgilere ulaşıldı.
Yeni bir anıtsal yapı grubu ve pithoslar bulundu
Ayanis Kalesi’ne 3 kilometre mesafedeki Garibin Tepe’de de geçen yıl izinsiz kazılar sırasında tespit edilen bölgede yürütülen çalışmalarda yeni bir anıtsal yapı grubu ve tahılların depolandığı 16 pithos (küp) tespit edildi.
“Yeni bulgular Urartuların zengin tarihini gözler önüne seriyor”
Prof. Dr. Mehmet Işıklı, Ayanis Kalesi’nin, Urartu Krallığı’nın en güçlü olduğu dönemde yaptığı büyük yapıtlardan biri olduğunu söyledi.
Kalede ortaya çıkarılan kalıntıların başka kültürel ve tarihi yapılara benzemediğini, kendine özgü ve ince işçiliğe sahip olağanüstü güzellikte olduğunu vurgulayan Işıklı, “Taşınamaz dediğimiz kültür varlıklarının başında mimari eserler geliyor. Bunun en iyi örneği de Haldi Tapınağı ve içindeki özel yapı grupları. Taş işçiliği ve olağanüstü süslemeleriyle sıra dışı bir mimariye sahip. Tapınak kompleksiyle bağlantılı depolama odaları, törensel salon bulunuyor.” dedi.
Kalede bugüne kadar yapılan kazılarda zengin bir veri grubu elde ettiklerini anlatan Işıklı, şunları kaydetti:
“Urartu arkeolojisinde kesintisiz 36 yıldır kazıların sürdüğü yegane noktalardan biri. Buradan etüt ve envanterli olarak çıkan 30 bine yakın eseri müzeye teslim ettik. Bunlar içerisinde sıra dışı ve ünik (tek, eşi olmayan) eserler yer alıyor.
Aslan başlı kalkan çok özel bir buluntuydu. Dönemin siyasilerinin ve elitlerin yaşadığı mekanları ortaya çıkardık. Burada ele geçen buluntular çok önemli. İlk kez bir kraliçenin adının geçtiği altın bir yelpaze sapı bulundu. Çok ünik bir örnek.
İlk kez ele geçen mühürler var. Altın kaplamalı sfenks (Kadın başlı, aslan vücutlu heykel) ortaya çıkarıldı. Bunların hepsi de çok özel eserler. Bunun yanında geçen yıl kazısına başladığımız Garibin Tepe burasıyla ilintili bir yer.
Orada da bizi çok şaşırtan devasa boyutta mimari, çok özel taş işçiliği ve Urartu kültüründe çok az ele geçen duvar resimlerinin en güzel örneklerini görebildik. Bu seneki çalışmalarda pithoslu bir alan keşfettik. 16 pithos tespit ettik, bunların birçoğunu açığa çıkardık.”
Çavuştepe Kalesi’nde de heyecan verici bulgular
Gürpınar ilçesinde Urartu Kralı 2. Sarduri tarafından milattan önce 750 yılında yaptırılan Çavuştepe Kalesi’nde 35 yıldır devam eden kazılarda da bilim insanlarını heyecanlandıran buluntular ortaya çıkarıldı.
Kaledeki nekropolde önemli bulgulara ulaşıldı
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında yürütülen kazılarda tahıl, yağ ve şarapların muhafaza edildiği pithosların yer aldığı alanlar muhafaza altına alındı, kuzeyindeki surlar ihtişamına uygun şekilde restore edildi.
Kalenin kuzeyinde Urartu yönetici sınıfının gömüldüğü değerlendirilen nekropolde (mezarlık alanı) 6 yıl önce başlatılan kazılarda ortaya çıkarılan mezarlarda, Urartuların ölü gömme geleneklerine ilişkin bulgulara rastlandı.
Kazılarda değerli eşyalarıyla gömülen aristokrat kesime ait mezarlarda çok sayıda takı ve sosyal yaşantıda kullanılan araçlar bulundu. (AA)
