Azerbaycan’ın geçen hafta bölgeyi ele geçirmesinden sonra, giderek artan sayıda Ermeni Dağlık Karabağ’dan kaçmaya başladı. 120 bin Ermeni’nin yaşadığı bölgede şu ana dek 6500 kişi Ermenistan’a geçti.
Mülteciler, Erivan yönetiminin çatışma yüzünden evsiz kalanları barındırma planını açıkladıktan sonra bölgeyi terk ettiler.
Hükümet ayrıca, geride kalanların etnik temizlik riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısı yaptı.
Azerbaycan, bölgedeki Ermenileri “eşit yurttaşlar” olarak entegre etmek istediğini söylüyor.
BBC, Ermenistan- Karabağ sınırı yakınlarındaki Goris kentine ulaşan bazı mültecilerle konuştu.
Bir erkek “Tüm yaşamımı memleketime verdim. Beni öldürselerdi bundan daha iyiydi” diyor.
Veronica adlı bir kadınsa ikinci kez mülteci durumuna düştüğünü, ilkinin 2020’deki çatışma sonrası olduğunu anlatıyor.
Goris’in ana meydanı kalabalık. Kızılhaç yakındaki bir tiyatroyu karargaha dönüştürdü.
Goris’teki mültecilere yardım eden gönüllü vakfın başkanı Dr. Tatiana Oganesyan, gelenlerin tükenmiş, yetersiz beslenmiş ve psikolojik anlamda yıkıma uğramış olduğunu söyledi.
“İnsanlar şoke olmuş halde: Bize ‘Hapıma ihtiyacım var. Mavilerdi’ diyorlar. Doktorlar da daha sonra hangi ilaç olduğunu tespit edip, bulmak zorunda kalıyor.”
Goris’e yeni ulaşan yaşlı bir kadın da “Hiçbir şeyimiz yok” diyor ve üzerindeki hırkaya işaret edip, evinden sadece bunu alabildiğini söylüyor. Oğluysa yanında koltuk değnekleriyle.
Yakındaki Kornidzor köyünde işlemlerini yapan mülteciler, Azerbaycan yönetimi altında güvende olamayacaklarına inanıyor ve evlerine dönmeyi beklemiyorlar.
Ermeni hükümeti, yüzlerce mültecinin hükümetin sağladığı konutlara yerleştirildiğini söyledi.
Ancak bir mülteci akınıyla nasıl başa çıkacaklarına dair net bir plan sunmadılar. Başbakan Nikol Paşinyan, 40 bin kadar mülteciyi barındırabilecek planların yapıldığını belirtti.
BBC’nin konuştuğu Ermenistan Ermenileri de mültecileri evlerinde ağırlamaya hazırlandıklarını söyledi.
Bu arada Erivan’da son hükümet karşıtı gösterilerin ardından 140’tan fazla kişi tutuklandı.
Tass Haber Ajansı, özel kuvvetlerin Erivan’da yol kesen göstericileri tutuklamaya başladığını bildirdi.
Göstericilerin girmeye çalıştığı hükümet binalarının dışında da polis varlığı artırıldı.
Paşinyan, Azerbaycan’a çok fazla taviz vermekle suçlanıyor ve istifa çağrıları yapılıyor.
Ermenistan, daha önce de sık sık bölgeden bir mülteci akınının Azeri makamlarının suçu olacağını belirtti.
Paşinyan televizyonda yaptığı açıklamada, Azerbaycan’ın “gerçek yaşam koşulları” ve etnik temizliğe karşı korunma için etkin mekanizmalar sağlamadıkça, Karabağ’da birçok kişinin memleketlerinden çıkışı tek çare olarak gördüğünü ifade etti.
Ancak Karabağ Ermenileri’nin lideri Samvel Şahramanyan’ın danışmanı David Babayan Reuters’a yaptığı açıklamada, herkesin bölgeyi terk etmesini beklediklerini söyledi.
Abayan “Halk Azerbaycan’ın bir parçası olarak yaşamak istemiyor. Yüzde 99,9’u tarihi topraklarımızı terk etmeyi seçiyor. Zavallı halkımızın kaderi tarihe Ermeni halkı için ve tüm medeni dünya için bir utanç olarak tarihe geçecek. Akıbetimizden sorumlu olanlar, bir gün Tanrı’ya günahları için hesap verecek ” dedi.
Karabağ yönetimine Ermenistan dışında, bölgede yıllardır yüzlerce asker bulunduran Rusya da destek veriyordu.
Azeri Ordusu’nun geçen haftaki müdahalesinde aralarında 5 Rus barış gücü askeri, en az 200 Ermeni ve onlarca Azeri askeri hayatını kaybetti.
Azeri Savunma Bakanlığı, aralarında roket, top mermileri, mayınlar ve mühimmatın da bulunduğu daha fazla askeri malzemeye el koyduklarını açıkladı.
